Vaak wordt gedacht dat de winter een periode is waarin er in de natuur weinig of niets te beleven is. Dat geldt zeker niet voor de wereld van de mossen, waarvoor de
winter de toptijd is. Mossen groeien door bij lagere temperaturen dan vaatplanten. In
de winter en vroege voorjaar hebben ze het voordeel, dat ze zelf door groeien en dat
ze door andere planten niet overwoekerd worden. In Nederland komen zo’n 550
soorten voor.
Mossen zijn de eenvoudigste altijd-groene landplanten. Ze hebben geen vaatbundels
en wortels, zoals varens en bloeiende planten. Mossen worden onderverdeeld in drie
groepen: blad-, lever- en hauwmossen. Bladmossen vallen in drie groepen uiteen:
Veenmossen hebben vertakte stengels en groeien in moerassen. Topkapselmossen
zijn niet vertakt en hebben het sporenkapsel aan de top van de stengel. Verder zijn er
slaapmossen met veel zijtakken, die meestal op de grond liggen en sporenkapsels
langs de stengel maken.
Bijzonder
Veel soorten zijn in staat om volledig uit te drogen en na nat worden weer gewoon
door te groeien. Omdat mossen geen wortels hebben en hun voedsel via het blad
opnemen, kunnen zij soms jarenlang aan de top doorgroeien, terwijl ze aan het
oudste eind geleidelijk afsterven. Bij sommige soorten kan de plant vele decennia
oud worden.
Waar
Op een veengebied in Badhoevedorp vonden we naast het vorige week gemelde
Parapluutjesmos, Gewoon dikkopmos (een slaapmos) en 13 topkapselsoorten. Het
lage aantal slaapmossen, komt waarschijnlijk door het gebruik van
bestrijdingsmiddelen, waardoor deze soorten niet de leeftijd bereiken om zich voort te
planten. Bijzonder was dat de topkapselmossen wel vrijwel allemaal sporenkapsels
vormden. Het zijn pioniersoorten, zoals Gewoon purpersteeltje dat gedijt bij
menselijke verstoring en stikstofverrijking, maar waar de bodem vrij stabiel is.
Braamknikmos vormt miniscule rode knolletjes die er uitzien als aardbeitjes,
waarmee hij zich vegetatief verspreid. Ook vonden we waarschijnlijk de 1e
exemplaren van Gewoon kleimos in de Haarlemmermeer.
Op het nabij gelegen verlaten oude Sonyterrein kwamen nog 2 bijzondere soorten te
voorschijn: tussen het riet, gekroesd plakkaatmos (zie foto), een levermos, wat vooral
uit kalkrijke duinvalleien bekend is en het gezoomd vedermos, een topkapselmos,
wat ook nog niet eerder in de Haarlemmermeer werd gevonden.