De aanleiding voor deze week is een explosie van ‘rupsen’ in Getsewoud- Noord
vorige week. Deze rupsen trokken massaal tuinen in en langs muren omhoog op
zoek naar voedsel, nadat zij de elzen in de straat van al hun blad hadden ontdaan.
Deze rupsen bleken de larven van het elzenhaantje. Dit 6-7 mm lange kevertje, met
een opvallende glanzend donkerblauwe kleur, behoort tot de familie van de
bladhaantjes. Dit kevertje is het belangrijkste bladetende insect op de els, maar komt
ook voor op de populier, de hazelaar en de wilg.
De elzenhaantjes overwinteren als kever op de grond onder bladeren en afgestorven
plantenresten. Van april tot juni planten zij zich voort op elzen. De volwassen kevers
knagen aan de bovenkant van het blad, terwijl de larven aan de onderkant hun best
doen. Er blijft soms niet veel meer over dan kale takken of takken met bladsteeltjes
en enkele nerfrestanten. De vrouwtjes leggen tot 900 oranje eitjes, die in groepjes
aan de onderkant van een blad worden afgezet. Uit de eitjes komen na 5 tot 14
dagen olijfgroene en later zwart wordende keverlarven, die zich na drie weken, vanaf
juli, op de grond onder afgestorven plantenresten gaan verpoppen. Na 8 tot 11 dagen
komt de nieuwe generatie kevertjes uit de poppen. Die daar normaliter blijven tot het
volgende voorjaar.
Bijzonder
In Getsewoud waren het vorige week de jonge olijfgroene larven van het
Elzenhaantje die, toen de elzen op waren, massaal op zoek gingen naar nieuw
voedsel. Het Elzenhaantje vormt meestal geen echte plaag en ook de elzen die kaal
worden gevreten, gaan daar meestal niet dood aan en lopen weer opnieuw uit. Het
bijzondere aan deze uitbraak was dat deze zich voordeed in september, wanneer de
nieuwe generatie kevers van dit jaar zich normaliter onder de grond stil houdt tot het
volgende voorjaar. Het van slag raken van het bioritme van deze kevers kan te
maken hebben met het veranderende klimaat, maar ook met andere nog onbekende
ecologische factoren. Het probleem heeft zich inmiddels opgelost doordat de jonge
larven door gebrek aan eten grotendeels omgekomen zijn.
Waar
Het elzenhaantje is een van de algemeenste bladkevers en komt in het hele
noordelijke halfrond voor, overal waar Elzen staan.