Urgentie
Het was de afgelopen week weer eens zorgelijk warm voor eind oktober. Sommige mensen lijken dat wel lekker te vinden maar die denken niet veel verder na dan hun neus lang is. Deze week kwam nl ook het bericht dat de klimaatwetenschappers een ongekende stijging van de hoeveelheid methaan in de dampkring aantroffen… en ze wisten niet waar die vandaan kwam….
Ik denk dat ik wel weet waar dat methaan vandaan komt. Omdat de Noordpool in razend tempo smelt (5 miljoen km2 van de oorspronkelijke 8 miljoen km2 zee-ijs is inmiddels gesmolten) gaat dat water als een warmtemotor werken en ontdooit vervolgens ook de permafrost. Dat is een laag van 20 tot 40 m dik bevroren veen over heel Canada, Rusland en Siberië. Als dat veen ontdooit komt er zuurstof bij en zetten bacteriën en schimmels dat veen om in .. juist methaan. Methaan is een nog 30 tot 40 keer zo sterk broeikasgas als CO2. Daarmee beleven we een klimaatverandering die niet alleen exponentieel snel toeneemt maar zelfs exponentieel tot de 3e of de 4e macht.
Mensen die denken dat het hun tijd nog wel uit duurt kunnen wel eens van een koude (dwz warme) kermis thuiskomen. Als de klimaatverandering in dit tempo doorzet dan moeten de sussende woorden van politici en klimaatwetenschappers die praten over het einde van de eeuw of 1000 jaar, keer op keer op hun woorden terugkomen (zoals ze dat sinds 20 jaar al steeds doen) omdat het steeds sneller de verkeerde kant uit gaat ‘dan dat ze in hun berekeningen voor mogelijk hielden’.
Optimisme
Mijn gevoel van urgentie mag uit deze uiteenzetting duidelijk zijn. Toch ben ik een optimist. Als de mensheid wil dan kunnen we alles. We kunnen b.v. de hele wereld plat leggen voor Corona en we kunnen in een maand 3.000 miljard ophoesten om banken te redden. Dus waarom zouden we een tienduizend keer zo serieus probleem niet willen oplossen? Ik denk dat dat komt om dat we nog te veel vanuit ons eigen belang en niet vanuit het gemeenschappelijk belang denken en dat we gemakzuchtig de oplossing in techniek zoeken en niet in onszelf. Als dat inzicht doorbreekt (waarschijnlijk pas als het kalf verdronken is) denk ik dat er een unieke, eenvoudige en effectieve aanpak is.
Mijn ecologische visie op de klimaatproblematiek is dat er teveel CO2 in de lucht zit (430 ipv 180 ppm) en het wordt snel meer ondanks het feit dat de oceanen 95% absorberen (waardoor de koraalriffen afsterven).
Dat is dus een ecologisch en niet een technisch probleem. Als menselijke samenleving moeten we leren inzien dat we in evenwicht met het ecosysteem een toekomst moeten opbouwen. Oneindige groei in een eindige aarde kan niet. Helaas zijn we al 40 jaar over het omslagpunt heen dat de aarde mensheid niet meer kan bufferen.
Mijn aanpak focust daarom op de volgende punten:
- Het klimaatprobleem is een bedreiging voor de hele mensheid. We zijn in feite in oorlog met de natuur. Het is dus in het belang van Biden, Rutte, Timmermans, Xi, Putin en de Derde wereld om die exponentieel uit de bocht vliegende situatie de kop in te drukken: Internationale saamhorigheid is dus handig en nodig en niet alleen preken voor ieders eigenbelang maar voor het algemeen belang.
- Iedereen praat altijd over duur, ingewikkeld en moeilijk. Maar het is helemaal niet ingewikkeld: Als we die 430 ppm CO2 in de dampkring weer terug kunnen krijgen naar de 180 ppm uit het jaar 1880 is het klimaatprobleem opgelost.
- Helaas zit de mens zo in elkaar dat als het kalf verdronken is, hij pas de put gaat dempen…. Mijn voorstel is om de exponentiële groeikrachten van moeder natuur te gebruiken om in 10 jaar tijd de 160 giga ton CO2 (430 ppm minus 180 ppm) die er teveel in de dampkring zit er uit te trekken. En niet (alleen) door techniek maar door moerassen en bossen aan te leggen waar we de CO2 in vastleggen (1 kg ha hout legt bv 2 kg CO2 vast).
- Wereldwijd is er ruimte genoeg om de daarvoor benodigde 100 miljoen km2 extra bos aan te leggen: nl alle door de mensheid vernaggelde terreinen. Daar horen ook bermen, betegelde tuinen en onrendabele landbouw grond bij.
- Ik snap heel goed dat ik niet iedereen (8 miljard mensen) op de been kan krijgen om die bossen aan te leggen maar er zijn ruim genoeg mensen die zich zorgen maken over klimaat en biodiversiteit om dat doel te bereiken.
- Blijft het probleem van de aantallen bomen die nodig zijn. Stedelijke mensen kijken alleen naar kwekers en die kunnen deze aantallen bomen niet tijdig leveren maar ik ben ecoloog en kijk goed om mij heen en dan zie ik dat er alleen in het bosarme Nederland elk jaar 5 miljard zaailingen opgeraapt kunnen worden uit al of niet verwaarloosde bos terreinen. Dat zaailingen rapen doen we als Stichting MEERGroen sinds 2009 en als de meerbomen.nu actie sinds 2020 in heel Nederland. Die organisatie met 4.000 vrijwilligers kan nu 1 miljoen zaailingen per jaar aan. Dat moet 5 miljard worden en dan door naar Europa en de rest van de wereld met de hulp van de EU, NAVO, de VN, etc.
- Het planten van bomen is geen structurele oplossing. Het is een model voor mondiale samenwerking waarmee we leren dat het gemeenschappelijk belang prevaleert boven het eigen belang.
- Tevens levert het in 10 jaar tijd 50-100 jaar tijdwinst op die we hard nodig hebben voor de omschakeling naar een structurele emissieloze samenleving in evenwicht met de natuur (en in mondiale saamhorigheid ipv politieke instabiliteit volgens het ‘pakken wat je pakken kan’ model).
- Ik ben op zoek naar iedereen als partner die baat denkt te hebben bij een toekomst die niet 10 jaar maar meer dan 100.000 jaar mee kan.
- Wie doet er nog meer mee met deze “handen uit de mouwen” aanpak?
Franke van de Laan
Stichting MEERGroen
Meerbomen.nu
Klimaatburgemeester Haarlemmermeer