Als reactie op de columns over de zwarte els kreeg ik een aantal
meldingen van Lou van der Linde, een natuurfotograaf met een scherp
waarnemingsvermogen. In de Groene Weelde kwam hij op en bij de els 2
organismen tegen die beide zeldzaam tot zeer zeldzaam en er nauw
verbonden mee zijn.
Elzenvlag
De zwarte els vormt houtige, eivormige vrouwelijke vruchten, ook wel
elzenproppen genoemd, die eerst groen zijn en later bruin tot zwart
worden. In de winter maakt de boom een zwarte indruk door zijn donkere
schors en de elzenproppen, vandaar zijn Nederlandse naam. Op deze
elzenpropjes kan soms een gal worden aangetroffen. Deze gal wordt
veroorzaakt door een parasitaire schimmel. Deze vestigt zich via sporen
in het jonge vrouwelijk elzenkatje. De schimmel zorgt ervoor dat één van
de schutbladen van het elzenkatje een abnormaal groeipatroon vertoont
en enkele centimeters lang kan worden. Dit vreemd verschijnsel kreeg de
mooie en passende Nederlandse naam ‘Elzenvlag’ (foto). Heksenbezems
in berken worden op soortgelijke wijze door een schimmel veroorzaakt.
Deze schimmels produceren of remmen groeihormonen, die de plant
aanzetten tot per schimmelsoort karakteristieke uitgroeisels. Elzenvlaggen
zijn in de winter bruin gekleurd. In het begin van de zomer is de elzenvlag
frisgroen, later geel tot roze, oranjerood tot paarsachtig(zie inzet in foto) .
In het najaar wordt de gal net zo bruin of zwart als het rijpe elzenkatje.
Op het wimpelvormig uitsteeksel van de elzenvlag ontwikkelen zich dan
nieuwe schimmelsporen die door de wind worden verspreid, waarna een
nieuwe schimmelcyclus kan starten. Tijdens de wintermaanden blijft enkel
de zwarte vlag aan de elzenprop over.
Elzenkrulzoom
De elzenkrulzoom is een paddenstoel die een symbiotische relatie met de
els heeft. Zijn zwamdraden ontvangen suikers van de boom en leveren
mineralen terug.(Zie inzet in foto)
Waar
Beide soorten groeien op of aan de voet van elzen langs het voetpad
tussen de Big Spotters Hill en de golfbaan.