Deze week één van de monumentale bomen die ik afgelopen week
ontdekte bij het onderzoek naar leuke wandel- en fietsroutes langs
bijzondere bomen overal in de polder. Talloze malen had ik de afgelopen
weken een gevoel van ontzag en bewondering bij bomen die al 80, 100,
160, en zelfs 360 of 450 jaar de mens en het klimaat getrotseerd hebben
in onze polder.
Bijzonder
De Hollandse iep van deze week heeft een aantal bijzonderheden. Zijn
omtrek (op borsthoogte) was een formidabele 340 cm. Het feit dat de
dikste en oudste iep in Nederland 440 cm meet en dat er maar 13 iepen in
Nederland (bekend) zijn van meer dan 340 cm, zegt al veel. Deze iepen
zijn afhankelijk van de vruchtbaarheid van de grond 100- 200 jaar oud en
hebben allemaal de gevreesde iepeziekte overleefd. Deze iepeziekte heeft
tot 3x toe (vanaf 1930) elke keer 90-95 % van alle iepen gedood. Deze
oude bomen hebben waarschijnlijk een natuurlijke resistentie tegen deze
ziekte en zijn om die reden wetenschappelijk en cultuurhistorisch zeer
waardevol.
Ook de locatie van deze boom is bijzonder. Bijna iedereen weet dat de
Haarlemmermeer in 1852 is drooggemalen en dat er in het meer 2
eilandjes lagen: Vennip en Abbenes. Maar ook bij Lijnden lag een eilandje
met het restant van het verzwolgen dorp Nieuwerkerk. Uit de verhalen
van de bewoner van de boerderij Nieuwerkerk lijkt het erop dat het
begraafplaatsje van Nieuwerkerk (op een terp?) de vraatzucht van de
stormen heeft weerstaan tot de inpoldering. Of onze iep er toen al stond is
niet bekend.
Waar
Een Hollandse iep is een kruising tussen de ruwe iep en de gladde iep, die
ook in het wild voorkomt. Ze bloeien nu met rode bloesem (zie inzet foto)
en maken massaal zaad bij het eerste blad in april. De Hollandse iep kan
goed tegen wind en wordt vooral in de kustprovincies veel aangeplant.
Amsterdam is de iepenhoofdstad van de wereld. De iep is een
gewaardeerde stadsboom met hardhout dat zelden breekt en wortels die
weinig schade aan leidingen ondergronds toebrengt.