Venijnboom
Deze week hervatten we de serie bijzondere bomen in de hoop dat u
bijzonder bomen uit uw omgeving doorgeeft voor onze bomenroutes.
Deze week de venijnboom die vaak beter bekend is onder zijn latijnse
naam taxus. Het is een langzaam groeiende boom die 20 m hoog kan
worden. Van de taxus bestaan mannelijke en vrouwelijke planten. Hij kan
zeer oud worden. Er zijn exemplaren bekend van voor het begin van de
jaartelling. De oudste taxus die ik heb aangetroffen in onze polder staat
bij het gemaal Leegwater in Buitenkaag. Zijn leeftijd schat ik op 180 jaar,
dus 20 jaar ouder dan de drooglegging.
Elke kegel bevat één zaad, omringd door een zachte rode zaadmantel (zie
foto). Deze is 6-9 maanden na bestuiving rijp en wordt gegeten door
lijsters en andere vogels, die de harde zaden onbeschadigd via hun
uitwerpselen verspreiden. De zaadmantels zijn eetbaar en zoet, maar het
zaad is gevaarlijk giftig. In tegenstelling tot vogels kan de menselijke
maag de zaadlaag oplossen, zodat het gif in het lichaam vrijkomt. De
rijping van de “besjes” wordt uitgespreid over 2 tot 3 maanden, om de
kans op succesvolle zaadverspreiding te verhogen. De venijnboom is
geschikt voor het gebruik in een heg omdat hij zich goed laat snoeien en
omdat hij goed vertakt.
Bijzonder
Het hout van de venijnboom is sterk en buigzaam. Bij de Slag bij
Azincourt (1415) gebruikten de Engelsen bogen van taxushout. Daardoor
hadden hun pijlen een veel groter bereik. Het is een van de redenen
waarom ze de slag tegen de Fransen wonnen. Zoals de naam als zegt, is
de venijnboom giftig. Het komt vrij vaak voor dat vee of paarden van de
venijnboom eten en dood gaan. De giftige bestanddelen van de
venijnboom worden al heel lang gebruikt in medicijnen tegen kanker. In
feite is taxus het meest gebruikte middel tegen kanker (merknaam taxol).
Alle delen van de boom behalve de zaadmantels bevatten taxol.
Waar
De venijnboom is een inheemse conifeer. De venijnboom komt van nature
voor in Europa, Noord-Afrika en Noord-Iran.