Met vochtig weer in september als de temperatuur nog aangenaam is, is het ideaal
weer voor paddestoelen. Naar 1 bijzondere soort kijk ik elk jaar uit en voor het eerst
sinds een jaar of 8 vond ik er deze week weer een paar: de reuzenbovist.
9 jaar geleden stonden er een aantal exemplaren op het schootsveld van het fort
Hoofddorp. Deze week verschenen er een stuk of 6 op de met houtsnippers bedekte
paden in De Heimanshof.
Het bijna bolvormige witte vruchtlichaam van de reuzenbovist is al snel 20-30 cm en
soms zelfs 80-100 cm (zie foto). Door deze enorme afmetingen is de zwam met geen
enkele andere soort te verwarren Een reuzenbovist groeit altijd op de grond, in
weilanden, tuinen of bossen. De reuzenbovist is een saprofyt. Dit betekent dat hij
leeft van organisch materiaal in de bodem.
Het witte vruchtlichaam is eerst leerachtig en soms glanzend aan de bovenkant en
aan de onderzijde iets gegroefd. Het inwendige is eerst wit en vlezig, maar wordt
later geelachtig. Als de sporen rijp zijn, verandert de kleur in olijfbruin. Het
vruchtlichaam valt dan uit elkaar in sporen die tussen vezelige draden zitten.
De bevestiging in de grond met dikke myceliumstrengen is maar losjes. Wanneer de
vruchtlichamen loslaten en gaan rollen worden de miljarden sporen door de wind
verspreid.
Bijzonder
Zolang het vruchtvlees wit is, is de reuzenbovist eetbaar. Het is wel zo dat deze (en
andere) paddestoelen selectief zware metalen en radioactieve stoffen in hun
vruchtlichamen kunnen opslaan. De concentratie hiervan kan oplopen tot waarden
die voor voedingsmiddelen in Nederland niet is toegestaan. Dat het vruchtlichaam
eetbaar is, blijkt ook uit de grote happen die er door slakken ‘s nachts uit worden
genomen. Vroeger werden met de "valse tondel"* van de Reuzenbovist (de sporen)
bloedende wonden gestelpt en bijennesten uitgerookt. Uit verse exemplaren werden
ook dunne vochtopnemende wondlappen gesneden.
*: echte tondel is het poeder dat verkregen werd door tonderzwammen te
verpulveren. Hiermee werden, toen er nog geen lucifers waren, vuurtjes aangemaakt.
Waar
De reuzenbovist is niet heel zeldzaam in Nederland en staat meestal op voedselrijke
(zandige) klei- en veengrond in sterk bemeste weilanden, in boomgaarden, bermen
en parken, in loofbossen en vaak op recent verstoorde grond of ingedroogde modder.