Vorige week schreven we n.a.v. de boomfeestdag een prijsvraag uit naar de oudste
Boom in de Haarlemmermeer. De polder is in 1852 drooggelegd. De meeste mensen
zullen dus verwachten dat de oudste boom niet ouder dan 156 jaar oud kan zijn.
Verrassend genoeg is dat wel zo.
Bijzonder
Er bestaan namelijk een aantal kleine stukjes oud land, die met het graven van de
ringvaart ‘mee zijn ingepolderd’. Dat zijn het eiland Abbenes, een stukje polder bij
Lisserbroek rond het Turfspoor en een stukje polder bij Vijfhuizen rond de
eendenkooi.
Als onze gegevens kloppen zijn alle oudste bomen rond Abbenes en bij Lisserbroek
verdwenen. De eendenkooi is echter eeuwenlang uitstekend beheerd. De oudste
harde informatie over het bestaan van deze kooi is een brief uit het jaar 1700, waarin
ene Jan Willems de kooi overneemt uit de nalatenschap van een priester Paelsteyn.
Mogelijk dateert de kooi van rond 1647, toen een naburige kooi deels in het meer
verdween (en deze ‘nieuwe kooi’ opgericht werd). Van 1757 af is de kooi in beheer
van de familie Stokman.
De eendenkooi zelf bestaat uit een hakhoutbosje van vooral essen. Al die eeuwen
werden de essen om de 10 jaar afgezet (geknot). Het lange rechte hout was
uitstekend voor palen, brandhout en gereedschap. Dit soort beheer verlengt de
levensduur van bomen aanzienlijk. Van wilgen is bekend dat deze normaliter niet
ouder worden dan 40 jaar, terwijl een knotwilg wel 250 jaar oud kan worden. Een es
wordt normaliter 250-300 jaar. Een ring van essen rond de kooi dateert grotendeels
van het originele ontwerp van 308-361 jaar geleden. De mooiste boom staat bij de
ingang van de kooi. De machtige onderstam meet 5 m in omtrek en 1.30 m in
doorsnede (zie foto). Op deze onderstam staan 3 enorme takken. Van andere,
waarschijnlijk even oude exemplaren is de onderstam in het midden weggerot en
staan de verschillende onderdelen van dezelfde boom los van elkaar in een cirkel.
De kooi kan alleen onder begeleiding bezocht worden in de maanden april en mei.
Voor reservering bel:5581343 (Simone Stokman).
Resultaat prijsvraag
Op de prijsvraag hebben tot maandagavond 24 maart nog maar vrij weinig mensen
gereageerd. De fles Haarlemmermeerse polderwijn voor de juiste inzending gaat
naar Mieke Ooms. Hoewel zij de soort niet wist, gaf zij de juiste locatie en leeftijd van
de kooi van ruim 300 jaar aan. Interessante bomen die ook gemeld zijn, waren: tot
3x toe de Ginkgo uit de column van vorige week. Een doordenkertje van Mieke waar
we nog niet uit zijn, is de voor de Floriade van 2002 aangevoerde ‘stokoude’
olijfboom in een kist. Hoe oud die is zoeken we nog uit, maar zijn 6
Haarlemmermeerse jaren tellen voor ons nog niet zo mee.
Voor wie van mooie oude bomen houdt, zijn er een aantal aanraders:
Naast de oude essen aan de rand van de eendenkooi, staat er ook in het centrum
van de kooi een monumentale paardekastanje. Deze is geen 300 jaar oud, maar zeer
de moeite waard. De oudste boom in de Haarlemmermeerse klei is de rode beuk die
bij een van de eerste boerderijen staat aan de Kromme Spieringweg (zie foto). Deze
boom meet ook 5 m in omtrek en bereikte deze omvang in 156 jaar. Naast deze
boom staat een waarschijnlijk even oude paardekastanje.
Verder horen de Ginkgoboom op het kerkhof van de Hoofdwegkerk (150 jaar) en
natuurlijk de Kaukasische Vleugelnoot (70 jaar) in het centrum van Hoofddorp naast
het Dik Tromplein bij mijn favorieten.