De leukste vondst bij het braakballenonderzoek van de Jeugdnatuurclub van De Heimanshof, 15 december jl. was een dwergmuis, die samen met een bosmuis, een
veldmuis en 2 huisspitsmuizen op een dag op het menu van een kerkuil hadden
gestaan. Een dwergmuis heeft knobbelkiezen, net als de huismuis en de mens,
omdat het een alleseter is. Het voedsel bestaat uit zaden, bessen, insecten en
rupsen. De dwergmuis moet dagelijks 1/3 van zijn gewicht eten om in leven te blijven.
Hun staart dient als 5e ledemaat om door lange grassen en graanvelden te klimmen.
Een territorium van een mannetje is 400 tot 600 m²; een vrouwtje leeft in een kleiner
gebied. In de zomer zijn ze vooral in de schemer en nachts actief en in de winter
meestal overdag. Mannetjes en vrouwtjes komen alleen bij elkaar om te paren en
een 8-10 cm groot bolvormig nest te maken van geweven gras dat 60-100 cm boven
de grond hangt. Na zo’n 18 dagen worden de jongen geboren. Als deze 15 dagen
oud zijn, moeten ze voor zichzelf zorgen.
Bijzonder
De dwergmuis is met 5-8 cm (plus een staart van 5-7 cm) het kleinste knaagdier van
Europa en zelfs van de wereld. Volwassen dieren wegen 5-11 gram. (Een brief weegt
20 gram!) Door hun snelle voortplanting (tot wel 7 nesten per jaar, met elk zo′n 11
jongen) hebben dwergmuizen zich altijd goed kunnen handhaven. Moderne
landbouwmethodes, vooral het spuiten van gewassen, het gebruik van combines en
het platbranden van stoppelveldjes zijn zeer nadelig voor deze soort. Ook door het
steeds meer uit productie nemen van landbouwgrond voor woningbouw neemt het
aantal dwergmuizen elk jaar verder af. Daardoor is de dwergmuis op de rode lijst
geplaatst als een soort die op dit moment nog niet bedreigd is. Het is de enige
Europese muizensoort die zijn nest boven de grond bouwt en het enige zoogdier in
Europa met een grijpstaart.
Waar
Dwergmuizen leven in bijna heel Europa en in Azië tot in Japan. Vooral in gebieden
met hoge grassen, zoals droge rietvelden, graanakkers, hooilanden, verwilderde
tuinen, overwoekerde heggen en bosranden. Tijdens strenge winters wagen ze zich
ook bij mensen. Dat dwergmuizen in de Haarlemmermeer voorkomen, wordt
regelmatig vastgesteld uit braakballenonderzoek. Hoe groot of hoe bedreigd de
populatie hier is, door het afnemen van het areaal landbouwgrond, is niet bekend.